Hapa nchini kwetu Tanzania kwa miaka ya hivi Karibuni watu wamejikita katika biashara ya Mifugo hasa ufugaji wa kuku wa kigeni na Leo hebu tuangalie lishe ya kuku wa nyama (Broilers).
Kuku wa nyama wana mahitaji yafuatayo ya viinilishe katika chakula ili wakue vizuri
a) Viinilisha vya wanga 60-65%
b) Protini 30-35%
c) Madini 2-8%
Pamoja na maji safi yenye mchanganyiko wa dawa ya vitamin.
Chakula cha vifaranga.
Chakula hiki hutengenezwa katika namna ya kumsaidia kifaranga aweze kumeza vizuri na hivyo hutakiwa kuwa katika punje punje ndogo ndogo. Hata kama utanunua pumba, ni vema kuzipitisha kwenye mashine ili ziwe laini zaidi.
Aina ya vyakula Kiasi (kgs).
Unga wa dona wa nafaka kama mahindi au mtama 40
Pumba za mtama au mahindi au uwele 27
Mashudu ya alizeti au ufuta, au pamba au karanga n.k. 20
Unga wa mifupa au chokaa ya kuku (DCP) 2.25
Dagaa au mabaki ya samaki (sangara fish meal) 10
Chumvi ya jikoni 0.5
Virutubisho (Broiler premix) 0.25
JUMLA = 100kgs.
Chakula cha kukuzia – growers mash.
Aina ya vyakula Kiasi (kgs).
Mahindi yaliyobarazwa au mtama au uwele 25
Pumba za mtama au mahindi au uwele 44
Mashudu ya alizeti au ufuta, au pamba au karanga n.k. 17
Unga wa mifupa au chokaa ya kuku (DCP) 3.25
Dagaa au mabaki ya samaki (fish meal) 10
Chumvi ya jikoni 0.25
Virutubisho (Broiler premix) 0.5.
JUMLA = 100Kgs.
Chakula cha kumalizia kukuzia (Growers finishers).
Aina ya vyakula Kiasi (kgs).
Mahindi yaliyobarazwa au mtama au uwele 31
Pumba za mtama au mahindi au uwele 38
Mashudu ya alizeti au ufuta, au pamba au karanga n.k. 18
Unga wa mifupa au chokaa ya kuku (DCP) 2.25
Dagaa au mabaki ya samaki (fish meal) 13
Chumvi ya jikoni 0.5
Virutubisho (Broiler premix) 0.25.
JUMLA = 100Kgs.
UTAMBUZI WA MAGONJWA
YA KUKU KUPITIA RANGI YA KINYESI.
1. MUHARO MWEUPE (pullorum bacilary diarrhoea)
ugonjwa huu huathiri zaidi vifaranga kabla ya wiki nne
huharisha mharo mweupe,
TIBA kuu ni usafi pekee kwenye banda na kuepusha maji yasimwagike ovyo.
2. KIPINDUPINDU CHA KUKU(fowl cholera)
kinyesi cha kuku ni njano
tumia dawa za salfa, eg Esb3 au amprollium
3. COCCIDIOSIS
Mwanzo kinyesi cha kijivu na baadae huharisha damu iliyochanganyika
Tumia dawa ya VITACOX au ANTICOX
4. MDONDO(Newcastle)
Kuku hunya kinyesi cha kijani lakini sio kila kijani ni newcastle. Dalili zingine ni pamoja na mabawa ya kuku kutanuka anakuwa kama amevaa koti. Ugonjwa huu hauna TIBA, zingatia ratiba ya chanjo tuu.
5. TYPHOID
Kinyesi cheupe
kinagandia sehemu za nyuma au hulowana sehemu za haja
dawa ni Esb3.
6. GUMBORO
Huathiri zaidi vifaranga
kinyesi huwa ni majimaji mepesi. Hauna Dawa.
tumia vitamini na antibiotic.
Kalenda ya chanjo kama ifuatavyo.
1week- Marek's vaccine
2week- Newcastle vaccine
3week- Gumbolo vaccine
4week- Gumbolo vaccine tena
PUMZISHA CHANJO THEN ENDELEA IKIFIKA WIKI YA NANE
8week-Fowl pox vaccine
9week-Newcastle vaccine
PUMZIKA TENA MPAKA WIKI YA KUMI NA NAME
18week- Fowl typhoid vaccine
BAADA YA KUMALIZA CHANJO HIZI endelea kumpa chanjo ya Newcastle vaccine kila baada ya miezi mitatu au minne na kuzingatia hasa usafi wa banda na mazingira yanayozunguka.
